Ψηφιακές τεχνολογίες όπως το ίντερνετ είναι μέρος της καθημερινής μας ζωής. Για παράδειγμα τις χρησιμοποιούμε για να επικοινωνούμε, να ενημερωνόμαστε ή να ψωνίζουμε. Έχουν κάνει τις ζωές μας με πολλούς τρόπους απλότερες και μας έδωσαν καινούριες ευκαιρίες. Όμως μερικές εταιρείες είναι πολύ μεγάλες και δυνατές. Ξέρουν πολλά για τον καθένα μας, μερικές φορές καταπατώντας τα δικαιώματά μας και χρησιμοποιούν αυτές τις πληροφορίες για να βοηθήσουν άλλες εταιρείες να μας προσεγγίσουν με τα προϊόντα τους. Λόγω της μεγάλης τους δύναμης μπορούν να “παίζουν” εκτός των κανόνων.
Για αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει κάνει προσπάθειες για την προστασία των δικαιωμάτων μας. Από το 1995 με την “Οδηγία για την Προστασία των Δεδομένων” (Data Protection Directive) μέχρι τον πιο ισχυρό “Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Δεδομένων” (Data Protection Regulation) ή τα πιο πρόσφατα “Νόμος για τις Ψηφιακές Αγορές” (The Digital Markets Act) και “Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες” (Digital Services Act). Όλοι αυτοί οι νόμοι και κανονισμοί στοχεύουν στο να υπάρχει ένα πιο δίκαιο, ασφαλές και σεβόμενο στο δικαιώματα περί ιδιωτικότητας διαδικτυακό περιβάλλον. Τα δύο τελευταία όμως έχουν ιδιαίτερη σημασία και αξίζει να εξεταστούν σε μεγαλύτερο βάθος.
Ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες και ο νόμος για τις ψηφιακές αγορές ψηφίστηκαν το 2022 και είναι σε ισχύ εδώ και λίγους μήνες, αλλά και τα δύο συζητιούνταν για καιρό πριν. Σκοπό έχουν να εναρμονίσουν τους νόμους περί του ίντερνετ σε πανευρωπαΪκό επίπεδο ώστε να είναι ευκολότερο να αναπτυχθούν νέες πλατφόρμες και να ελέγχουν καλύτερα τους τεχνολογικούς κολοσσούς.
Ο πρώτος, ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες, αναγκάζει τις εταιρίες να διευκολύνουν την διαδικασία αναφοράς παράνομου περιεχομένου ή υπηρεσιών στις πλατφόρμες τους και τους δίνει το χρέος να επιτηρούν - έστω και λίγο - οι ίδιες το περιεχόμενο που ανεβαίνει. Οι μικρότερες πλατφόρμες έχουν λιγότερους τέτοιους περιορισμούς ενώ οι μεγαλύτερες περισσότερους, με τη λογική ότι μπορούν να κάνουν το περισσότερο κακό. Για παράδειγμα εταιρίες όπως το Facebook πρέπει να έχουν συστήματα που ενεργά πολεμούν την παραπληροφόρηση. Πρέπει επίσης οι εταιρίες να εξηγούν οποιεσδήποτε πράξεις τους λογοκρισίας και να επιτρέπεται να κάνει κανείς έφεση. Ουσιαστικά οι πλατφόρμες έχουν μεγαλύτερη ευθύνη για το τι ανεβαίνει σε αυτές, δίνοντάς τους περισσότερο τον ρόλο του εκδότη από αυτόν του πάροχου υπηρεσίας. Επιπλέον απαγορεύονται στοχευμένες διαφημίσεις σε νέους ή διαφημίσεις που χρησιμοποιούν ευαίσθητες προσωπικές πληροφορίες όπως φύλο, θρησκεία, σεξουαλικό προσανατολισμό. Τέλος οι όροι και προϋποθέσεις πρέπει να είναι κατανοητοί ακόμα και από παιδιά. Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται σαν κάτι που δεν βοηθά τις μικρότερες επιχειρήσεις, αλλά όλοι αυτοί οι κανονισμοί έρχονται σε ισχύ ανάλογα με το μέγεθος της εταιρίας. Οπότε μερικούς από τους πιο σκληρούς κανονισμούς ακολουθούν μόνο οι μεγάλες εταιρίες που έχουν πολύ περισσότερη επιρροή.
Ο νόμος για της ψηφιακές αγορές, σε αντίθεση με τον προηγούμενο νόμο που επικεντρωνόταν στην ανταγωνιστικότητα των μικρών επιχειρήσεων, ασχολείται ολοκληρωτικά με τους τεχνολογικούς κολοσσούς - τους λεγόμενους “πορτιέρηδες” (Gate keepers). Εταιρίες που τηρούν κάποιες συγκεκριμένες οικονομικές προϋποθέσεις έχουν “θετικές υποχρεώσεις” - πράγματα που πρέπει να κάνουν - και “αρνητικές υποχρεώσεις” - πράγματα που δεν μπορούν να κάνουν. Συγκεκριμένα πρέπει να αφήνουν τις υπηρεσίες τους να “επικοινωνούν” με μικρότερες εταιρίες, ενώ απαγορεύεται να προτιμούν δικές τους από άλλες υπηρεσίες ή προϊόντα όταν αναζητείς κάτι σε αυτές. Για παράδειγμα μπορείς από το Messenger να μιλάς με κάποιον που χρησιμοποιεί Telegram, και το Amazon δεν μπορεί άδικα να βάζει τα δικά του προϊόντα πάνω από άλλα. Περαιτέρω απογορεύεται να μην επιτρέπεται να διαγράφουν οι χρήστες προεγκαταστημένες εφαρμογές ή να αλλάζουν την προεπιλογή τους σε browzer αν θέλουν.
Έχουν όμως όλα αυτά σημασία; Εγώ πιστεύω πως ναι. Οι εταιρίες που δεν συμμορφώνονται με τους κανονισμούς αυτούς μπορούν να πάρουν πρόστιμο έως 10% των ετήσιων εσόδων τους παγκοσμίως, ποσό που διπλασιάζεται για πολλαπλές παραβιάσεις, ενώ για συστηματικές παραβιάσεις προβλέπονται και ανώτερες ποινές. Αυτά τα πρόστιμα είναι πολύ υψηλά. Και μέσω της λεγόμενης “Επίδρασης των Βρυξελλών” (Brussels effect) θα έχουν αυτοί οι νόμοι επίδραση παγκοσμίως. Οπότε όπως φαίνεται τα κράτη πλέον παίρνουν τη διαδικτυακή ασφάλεια στα σοβαρά, για το καλύτερο ή το χειρότερο. Είναι στο χέρι μας να έχουμε αυτά που θέλουμε από τη διαδικτυακή εποχή που τώρα ζούμε. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε τα δικαιώματα μας να καταπατηθούν, και αυτοί οι νόμοι δείχνουν παρόμοια προθυμία και από την ΕΕ, πράγμα που είναι εξαιρετικά ευχάριστο.
Χριστοφορίδης Γιάννης
Πηγές:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου