ΨΕΥΔΕΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Τα ψευδονέα ή ψευδείς ειδήσεις (γνωστά και ως fake news), είναι ένα είδος 

προπαγάνδας που γίνεται με σκόπιμη παραπληροφόρηση που διαδίδεται με παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης ή με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η διασπορά ψευδών ειδήσεων προκαλείται συχνά από δημοσιογράφους που πληρώνουν πηγές πληροφοριών, μια αμφιλεγόμενη πρακτική που ονομάζεται πληρωμένη δημοσιογραφία. Οι ειδήσεις τελικά συχνά αναστέλλονται ως παραπληροφόρηση, αλλά περιστασιακά καταφέρνουν να φθάσουν μέχρι τα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Τα ψευδονέα γράφονται και δημοσιεύονται συνήθως με σκοπό να παραπλανήσουν, προκειμένου να βλάψουν έναν οργανισμό, ένα νομικό ή φυσικό πρόσωπο, ή και για οικονομικά ή πολιτικά οφέλη, συχνά χρησιμοποιώντας τίτλους με εντυπωσιασμό, ή εξ ολοκλήρου κατασκευασμένους για την αύξηση της αναγνωσιμότητας.

Οι ψευδείς ειδήσεις μπορούν να έχουν ψηφιακό ή έντυπο περιεχόμενο. Επίσης, μπορεί να λάβουν τη μορφή ολόκληρων ιστοσελίδων που έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μοιάζουν με αξιόπιστα ειδησεογραφικά sites.

Ο σκοπός των ψευδών ειδήσεων μπορεί να είναι εμπορικός, όπως η προώθηση ενός προϊόντος ή η δημιουργία κίνησης (traffic) προς μία ιστοσελίδα (clickbait), ή να είναι πολιτικός (παραπληροφόρηση-διαμόρφωση της κοινής γνώμης). Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας, άρα και η αξιολόγηση των ειδήσεων που προβάλλουν αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία.

ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ΑΝ ΜΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΨΕΥΔΗΣ

 Αν το κείμενο που διαβάζουμε μας προτρέπει να το αναπαράγουμε αυτό θα πρέπει να μας υποψιάσει.

 Αν έχει μη λειτουργικούς/ενεργούς συνδέσμους (link).

 Υπερβολικοί τίτλοι ή τίτλοι που δεν έχουν σχέση με το κείμενο της ανάρτησης.

 Όσο πιο απίστευτοι είναι οι ισχυρισμοί σε ένα κείμενο, τόσο πιο ατράνταχτες αποδείξεις και στοιχεία θα πρέπει να το συνοδεύουν.

 Αν το κείμενο συνοδεύεται από φωτογραφίες άσχετες με το θέμα, ή αν το θέμα της ανάρτησης, είναι η φωτογραφία/ες και αυτή/ες έχουν κακή ανάλυση είναι μια ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά.

 Αν δεν υπάρχει συντάκτης.

 Αν στο κείμενο υπάρχουν πολλά ορθογραφικά λάθη.

 Αν αντί για ημερομηνία το κείμενο μας δίνει το χρόνο της ιστορίας που περιγράφει με λέξεις, όπως χθες, προχθές, την προηγούμενη βδομάδα κ.λπ.

ΠΩΣ ΤΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ

 Αξιολογούμε τις πληροφορίες που βρίσκουμε στο Διαδίκτυο και ελέγχουμε το

συγγραφέα, την προέλευση της σελίδας και τη βιβλιογραφία της πληροφορίας.

 Αναπτύσσουμε κριτική σκέψη και εμπιστευόμαστε το ένστικτο και τη λογική μας. Αν

κάτι μας φαίνεται απίστευτο, τότε είναι πολύ πιθανό να είναι ψέμα ή να περιέχει μεγάλες

ανακρίβειες.

 Χρησιμοποιούμε πολλαπλές πηγές πληροφοριών και διασταυρώνουμε τις πληροφορίες

που βρίσκουμε στο Διαδίκτυο.

 Επισκεπτόμαστε βιβλιοθήκες, όχι απλώς το Διαδίκτυο, και χρησιμοποιούμε ποικιλία

πηγών, όπως εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία.

 Μαθαίνουμε πώς λειτουργεί το Διαδίκτυο και πρέπει να γνωρίζουμε πως ο καθένας

μπορεί να δημιουργήσει μια διαδικτυακή τοποθεσία, χωρίς να τον ελέγχει κανείς. Γι’

αυτό το λόγο πρέπει να χρησιμοποιούμε πηγές που γενικά θεωρούνται έγκυρες.

 Μαθαίνουμε πώς να διακρίνουμε ένα γεγονός από μια άποψη.

 Εγκαθιστούμε φίλτρα λογισμικού που μπορούν να αποκλείσουν πηγές που περιέχουν

μίσος, ρατσισμό και άλλου είδους προπαγάνδα.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΕΛΕΚΟΥ, ΒΙΒΗ ΝΙΩΤΗ