Το ποδόσφαιρο είναι αδιαμφισβήτητα το πιο δημοφιλές άθλημα στην Ευρώπη, και σε όλο τον κόσμο. Αν και μερικές φορές υπάρχουν προβλήματα - κυρίως λόγω οπαδικής βίας - εκατομμύρια φιλάθλων αγαπούν το ποδόσφαιρο. Δυστυχώς όμως βαδίζουμε σε μια πορεία εδώ και καιρό που έχει τη δυνατότητα να υποβαθμίσει το άθλημα και τη δική μας εμπειρία.
Το πρόβλημα στο οποίο αναφέρομαι είναι ότι οι ομάδες της αγγλικής Premier League έχουν γίνει τόσο πλούσιες που οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές ομάδες δεν μπορούν να συμβαδίσουν! Η Chelsea τον φετινό χειμώνα ξόδεψε πάνω από €300 εκατομμύρια - αυτό ξεπερνά το σύνολο των εξόδων όλων των ομάδων των Bundesliga, LaLiga, Serie A και Ligue 1 στο ίδιο χρονικό διάστημα!
Για να είμαστε όλοι στην ίδια σελίδα, το ποδόσφαιρο στην Ευρώπη λειτουργεί έτσι: Στην Αγγλία, κάπου το 1860 ξεκίνησε το οργανωμένο ποδόσφαιρο. Οι ομάδες χωρίζονται σε λίγκες και σε κάθε σεζόν οι δύο χειρότερες ομάδες από κάθε λίγκα υποβιβάζονται, ενώ οι δύο καλύτερες ανεβαίνουν κατηγορία. Κάθε χρόνο επίσης διεξάγεται το κύπελλο πρωταθλητριών ή European Cup (αργότερα μετονομάστηκε σε UEFA Champions League), που είναι ευκαιρία για όλες τις ευρωπαϊκές ομάδες να κερδίσουν το μεγάλο έπαθλο. Τη δεκαετία του ‘80 ομάδες από 16 διαφορετικές χώρες έφτασαν στους ημιτελικούς. Αλλά το ποδόσφαιρο σύντομα θα άλλαζε.
Ξεκίνησε στην Αγγλία με μια τραγωδία. Στις 15 Απριλίου, 1989, 700 άτομα τραυματίστηκαν και 96 σκοτώθηκαν σε έναν αγώνα στο Σέφιλντ (Sheffield), όταν η κακή διαχείριση του πλήθους και ο προβληματικός σχεδιασμός του σταδίου συνάντησαν ένα πανικόβλητο κοινό. Ήταν ένα μελανό σημείο για μια καταστροφική δεκαετία για το αγγλικό ποδόσφαιρο. Η Αγγλία διαγράφτηκε από το Champions League το 1985 όταν μάχη μεταξύ οπαδών οδήγησε στον θάνατο 39 ατόμων. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε πολλούς από τους καλύτερους Άγγλους ποδοσφαιριστές στο να εγκαταλείψουν τη χώρα για να παίξουν σε άλλες ευρωπαϊκές λίγκες.
Οι ιδιοκτήτες των μεγαλύτερων ομάδων (Manchester United, Tottenham, Arsenal, Liverpool, Everton) δεν μπόρεσαν να ανεχθούν αυτή τη κατάσταση για πολύ. Το 1992 οδήγησαν 22 ομάδες στη δημιουργία μιας καινούριας λίγκας, της Premier League. Τη σχεδίασαν έτσι ώστε να επαναφέρει το αγγλικό ποδόσφαιρο: ήταν η νέα ανώτατη λίγκα, είχε έλεγχο για τα δικά της διεθνή τηλεοπτικά δικαιώματα - τα οποία πούλησε για 427 εκατομμύρια ευρώ. Αυτά τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν για να εκσυγχρονίσουν το παιχνίδι, να χτιστούν νέα στάδια και να βρουν νέους τρόπους να βγάλουν λεφτά. Τα επόμενα χρόνια - μέχρι το 2001 - κατάφεραν να υπερδιπλασιάσουν την τιμή για τα δικαιώματά τους, δύο φορές! Μια άλλη διαφορά που είχαν σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές λίγκες είναι ότι μοίραζαν τα κέρδη από την πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων πιο δίκαια, κάνοντάς τους πιο ανταγωνιστικούς. Το 2004 η Αγγλική ήταν η πιο πλούσια λίγκα στην Ευρώπη!
Ο Ρομάν Αμπράμοβιτς είναι ένας Ρώσος μπίζνεσμαν που το 2003 είχε σχεδόν 10δισ. Ευρώ, και ήθελε να αγοράσει μία ομάδα. Κατέληξε στη Chelsea, μια αγγλική ομάδα που τότε είχε μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Πλήρωσε 199εκ. από τα χρήματά του για να αγοράσει την ομάδα και να την απαλλάξει από τα χρέη της και εκατομμύρια ακόμα για να αγοράσει καλούς παίκτες από τη Premier League και όλη την Ευρώπη.
Με χρήματα ανήκουστα ως τότε στη Premier League η Chelsea κέρδισε το 2005 και 2006, καθώς και άρχισε να παίρνει συστηματικά καλές θέσεις στο πανευρωπαϊκό τουρνουά, που πλέον είχε μετονομαστεί σε Champions League. Ήταν πλέον αποδεδειγμένο πως μπορείς να αγοράσεις την επιτυχία στη Premier League.
Αυτό ενθάρρυνε και άλλους ιδιοκτήτες να το δοκιμάσουν και αυτοί. Κατά την αρχή του αιώνα πολλοί, πλούσιοι ιδιοκτήτες κυρίως από το εξωτερικό άρχισαν να βάζουν εκατομμύρια σε ομάδες της Premier League. Βοηθούσε αρκετά ότι αρχικά η Premier League είχε πολύ λίγους περιορισμούς στο ποιος και πόσα λεφτά μπορούσε να ξοδέψει σε αυτή. Οπότε οι πλούσιες ομάδες έγιναν πλουσιότερες, ενώ μερικοί ιδιοκτήτες ανέδειξαν μικρότερες ομάδες τις οποίες αγόρασαν.
Ο Σεΐχης Μανσούρ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν ήταν μέλος της βασιλικής οικογένειας του Άμπου Ντάμπι, και με τα χρήματα από το πετρέλαιο αγόρασε τη Manchester City το 2008.
Ξόδεψε πάνω από 1.7δισ. ευρώ τα επόμενα 15 χρόνια αγοράζοντας τους καλύτερους παίχτες, προπονητές και υποδομές από όλη την Ευρώπη. Και το αποτέλεσμα; Από τότε κέρδισε τη Premier League 7 φορές, το FA Cup 3 φορές και το Champions League.
Αυτή η στρατηγική ξεκίνησε έναν ανταγωνισμό μεταξύ των ομάδων τη δεκαετία του 2010, όπου οι ομάδες άρχισαν να ξοδεύουν όλο και παραπάνω κάθε χρόνο για να συμβαδίσουν με τους υπόλοιπους. Ενώ οι μεγάλες ομάδες είχαν την πολυτέλεια να σπαταλάνε τα χρήματά τους σε καλύτερους παίχτες, οι μικρότερες δεν μπορούσαν. Έτσι έγινε επίσης δυσκολότερο για τις ομάδες που ανεβαίνανε στη Premier League να μείνουν εκεί.
Το 2013 η Premier League θέσπισε μερικούς κανονισμούς για να το κάνει πιο εύκολο στις ομάδες να συμβαδίζουν, αλλά δεν έβαλαν φρένο στο ξόδεμα. Αυτές οι ομάδες βρίσκονταν σε έναν κερδοφόρο κύκλο: όλοι οι πλούσιοι ιδιοκτήτες ξόδευαν εκατομμύρια για να φέρουν τους καλύτερους παίχτες στη Premier League, που έφερνε περισσότερους φαν - ιδίως αλλοδαπούς - που έφερναν περισσότερα τηλεοπτικά χρήματα, που τελικά έδινε στις ομάδες περισσότερα χρήματα για να αγοράσουν κι άλλους παίχτες.
Το 2022 η Premier League είχε 11 από τις 20 πλουσιότερες ποδοσφαιρικές ομάδες στον κόσμο. Και από έσοδα είχε 3 δις παραπάνω από τη Γερμανία την Ισπανία και υπερδιπλάσια της Γαλλίας και της Ιταλίας. Αποκορύφωμα ήταν τα χρήματα που ξόδεψε η Chelsea τον φετινό χειμώνα - πάνω από €300 εκατομμύρια.
Οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές λίγκες έφεραν πολύ λιγότερα έσοδα, είχαν όμως περισσότερους κανονισμούς. Η Γερμανία μπλόκαρε πλούσιους ξένους ιδιοκτήτες από το να αγοράζουν ομάδες, ενώ η Ισπανία έθεσε πολύ αυστηρά όρια στο πόσο μπορεί να ξοδέψει η κάθε ομάδα. Αυτό έκανε τις λίγκες πολύ πιο υγιείς, αλλά έβαλε επίσης τις ομάδες σε μειονεκτική θέση σε σχέση με αυτές της Premier League.
Όλοι οι καλύτεροι παίκτες της Ευρώπης σιγά-σιγά φεύγουν για την Premier League. Μερικές μεγάλες ομάδες προσπάθησαν να φτάσουν τις δαπάνες των ομαδών της Premier Leeague, αλλά αυτή η προσπάθια οδήγησε την Μπαρτσελόνα σε χρέος. Ενώ οι υπόλοιπες μικρότερες ομάδες επιλέγουν να πουλήσουν τους καλύτερούς τους παίχτες στη Premier League, κάνοντάς το ακόμα πιο δύσκολο γι’ αυτές να ανταγωνιστούν.
Η διαφορά φαίνεται καθαρότερα στο Champions League. Στη δεκαετία του ‘80 16 ομάδες έφτασαν στους ημιτελικούς. Τα τελευταία 10 χρόνια ήταν μόνο 6, και μόνο αυτές οι 6 ομάδες έχουν κερδίσει, παίρνοντας και το μεγάλο χρηματικό έπαθλο.
Η Premier League ανακοίνωσε ότι θα έχει αυστηρότερους κανονισμούς και θα τους επιβάλλει καλύτερα. Το Φεβρουάριο του 2023 η Premier League κατηγόρησε τη Manchester City για πάνω από εκατό παραβιάσεις των οικονομικών της κανονισμών από το 2009. Αν βρεθεί ένοχη θα μπορούσε να αποβληθεί. Αλλά το να περιοριστούν οι δαπάνες ίσως κάνει μόνιμο το κενό που έχει δημιουργηθεί. Το να βρεθεί λύση για τα προβλήματα του παρελθόντος από τη Premier League θα είναι σίγουρα δύσκολο.
Χριστοφορίδης Γιάννης
Πηγές:
· https://www.iefimerida.gr/
· https://www.theguardian.com/
· https://www.bbc.com/sport/
· https://www.britannica.com/
· https://www.history.com/this-
· https://en.wikipedia.org/wiki/
· https://www.theguardian.com/
· https://www.forbes.com/
· https://www.si.com/soccer/
· https://olympics.com/en/news/
· https://www.marca.com/en/
· https://theathletic.com/
· https://drive.google.com/file/
· https://www.nytimes.com/2022/
· https://unherd.com/thepost/
· https://theathletic.com/
· https://www.nytimes.com/2021/
· https://newrepublic.com/
· https://www.nytimes.com/2022/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου